Muzeum Ziemi Sławieńskiej
zaprasza na fascynującą podróż z przyszłości w przeszłość!

Borkowo, gmina Malechowo

Borkowo, gmina Malechowo

Nazwa niemiecka: Borkow.

Pierwsza wzmianka: 1267

Borkowo ma rodowód średniowieczny. Leży przy drodze prowadzącej z Niemicy do Polanowa. Jest to wieś wielodrożnicowa rozbudowana z dawnej ulicówki.

Od XV do XVII wieku wieś była lennem rodu von Natzmer. Na początku XVIII stulecia istniał tu niewielki folwark należący do Oltwiga von Natzmera, a po jego śmierci majątek odziedziczyła jego siostra Barbara von Stojentin.

W końcu XVIII wieku w wiosce mieszkało 3 chłopów i znajdowało się 9 domów. Majątek należał do rodziny von Natzmer do lat 20-tych XX wieku. W 1928 roku kupiło go Towarzystwo Kupieckie ze Sławna. Majątek liczył wtedy ponad 750 hektarów gruntów. Jego zarządcą był H. Stolzenburg.

Grunty majątku zostały w części rozparcelowane. Część kupił weterynarz dr Paul Kosanke, który hodował tu krowy, konie i owce. Niektóre wakacje spędzał w Borkowie syn sławieńskiego weterynarza Derk Steggewentz, który po wojnie osiadł wraz z rodziną w Rinteln. Po latach – na początku lat 90-tych XX wieku – dzięki jego inicjatywie nawiązała się współpraca Sławna i Rinteln.

W wiosce przed 1945 rokiem mieszkało kilku rzemieślników, m. in. stolarz, kołodziej, kowal. Działała także gospoda oraz jedno-klasowa szkoła, przy której znajdowało się boisko. Ostatnim niemieckim nauczycielem był Erich Lemke. Także po wojnie istniała tu szkoła, która z czasem podzieliła los większości szkół wiejskich – została zlikwidowana.

Na początku lat 40-tych przy dworze zaczęto uprawiać ziemniaki merkury i łubin żółty. Sadzonki ziemniaka i nasiona łubinu rozprowadzano na całym Pomorzu.

Przez wieś przebiegała linia kolejowa prowadząca do Polanowa. Po wojnie została rozebrana.

W połowie XIX wieku założono w wiosce niewielki cmentarz ewangelicki (obecnie nieczynny). Zachowały się nieliczne, zniszczone części nagrobków i krzyży.

Wojska radzieckie zajęły wieś na początku marca 1945 roku. Po wojnie na gruntach majątku utworzono państwowe gospodarstwo rolne. Dawny zespół folwarczny z połowy XIX wieku znajduje się w południowo-zachodniej części wsi. Część zabudowy folwarcznej zachowała się. Dwór po 1945 roku rozebrano.

Park przydworski powstały w połowie XIX wieku o powierzchni prawie 5 hektarów jest zniszczony.

Dziś wioska liczy około 150 mieszkańców.

Na terenie wsi znajduje się kilka stanowisk archeologicznych. Między innymi znajdują się tam dolmeny, czyli grobowce megalityczne z głazów narzutowych sprzed 5000 lat. W latach 30-tych XX wieku zostały przebadane przez niemieckich archeologów.

W pobliżu grobowców w lipcu 1999 roku miejscowe stowarzyszenie „Mała Ojczyzna” oraz Adam Bryl zorganizowali „Spotkania z prehistorią” . Te i następne spotkania cieszyły się wielkim powodzeniem. Można na nich było zwiedzić grobowce znajdujące się w pobliskim lesie, zobaczyć walki rycerzy, wypieki podpłomyków czy średniowieczne rzemiosło.

Niestety, po kilku latach impreza przestała być organizowana. Kolejne spotkania ze średniowieczem, to przedsięwzięcie Adama Bryla – miejscowego rzeźbiarza i miłośnika odległej przeszłości. Przy swoim domu zbudował średniowieczną osadę, gdzie przez wiele lat odbywały się spotkania ze średniowieczem, na których można było poczuć klimat dalekiej przeszłości. Adam Bryl organizuje także warsztaty historyczne dla młodzieży szkolnej.

Autor: Jan Sroka

Fundacja „Dziedzictwo” w Sławnie.

FundacjaDziedzictwo” powstała w 1991 roku w Sławnie. Jej celem jest szeroko rozumiana ochrona zabytków archeologicznych Ziemi Sławieńskiej, a także ochrona krajobrazu kulturowego, którego częścią jest dziedzictwo archeologiczne.

Strona: archeo.edu.pl