Warszkowo, gmina Sławno
Warszkowo, gmina Sławno
Nazwa niemiecka: Alt Warschow
Nazwa przejściowa: Warszkowice
Warszkowo to wieś w gminie Sławno, która leży przy drodze krajowej nr 6. Od strony wschodniej bezpośrednio sąsiaduje ze Sławnem. Jest wsią podmiejską, która z powodzeniem mogłaby być dzielnicą Sławna. Jest to największa wieś pod względem ludności w gminie – liczy około 1180 mieszkańców. To 14% ludności gminy.
Warszkowo było ulicówką z wybudowaniami. Współcześnie jest wsią wielodrożnicową. W XIX i XX wieku coraz bardziej rozwijało się w kierunku Sławna. Pierwszy stały most na Wieprzy między Sławnem a Warszkowem zbudowano już w 1333 roku.
Warszkowo to wieś powstała w średniowieczu – istniała już najprawdopodobniej w XIII wieku. Na początku XIV wieku (1330) Jan Święca przydzielił wieś miastu Sławnu. Przez kilka wieków do lat 30-tych XIX wieku Warszkowo było wsią miejską.
W XVII wieku (1677) w wiosce mieszkało 99 osób (31 rodzin). W XVIII wieku istniała tu duża pasieka. Brüggemann (1784) podaje, że w Warszkowie istniał rodzaj majątku rolnego, owczarnia, karczma, młyn, folwark (Hesterkathen), 21 dużych gospodarstw, mieszkało 4 zagrodników i 1 chałupnik oraz nauczyciel. We wsi stały wtedy 32 domy.
W okresie międzywojennym w Warszkowie działała 4 klasowa szkoła, do której uczęszczało około 250 uczniów, a od roku 1928 także przedszkole. Ponadto we wsi znajdował się posterunek policji, sklep spożywczy, poczta, 4 gospody z salami do tańca, piekarnia, kilka zakładów rzemieślniczych, kasa oszczędnościowa, ogrodnictwo. Hodowano pstrągi. Działało kilka związków: gimnastyczny posiadający własną salę, śpiewaczy, weteranów wojennych, rowerzystów.
W 1818 roku we wsi mieszkało 372 mieszkańców, w 1895 – 1154 i w 1939 – 1186. Z tej liczby 583 to mężczyźni. Z pracy w rolnictwie i leśnictwie utrzymywało się 556 osób, w przemyśle i rzemiośle pracowało 335, a w handlu i komunikacji pracowało 108 osób. W 1871 w wiosce znajdowało się 237 gospodarstw domowych, w 1925 – 284 i w 1939 – 316 W wsi nie było kościoła, a ewangeliccy mieszkańcy należeli do parafii w Sławnie.
Nieczynny obecnie cmentarz ewangelicki o powierzchni około 1 hektara założony został w północno – zachodniej części wsi. Od strony północnej cmentarz graniczył z lasem. Na cmentarzu znajdował się nieistniejący już – pomnik poświęcony pamięci mieszkańców wsi, którzy zginęli w I wojnie światowej.
Przed 1945 rokiem do wsi należały: młyn wodny „Kukułka”, wiatrak z zagrodą młyńską we wschodniej części wsi, duże gospodarstwo Podlaski (niem. Hasterkathen), gospodarstwo i pasieka Uliszki (niem. Rotes Haus). Do 1945 roku do wsi należała także strzelnica wraz z domem strzeleckim w lasku miejskim. Po wojnie teren ten znalazł się w granicach Sławna. Po jednej z największych na Pomorzu strzelnicy i przepięknym domu myśliwskim nie ma prawie śladu. Wojska radzieckie zajęły wioskę 7 marca 1945 roku. Niemieccy mieszkańcy zostali wysiedleni głównie w październiku 1945 roku.
Powierzchnia współczesnej wsi wraz z gruntami zajmuje ponad 1500 hektarów. Od początku lat 60-tych we wsi działała rolnicza spółdzielnia produkcyjna ( do 1993 roku). Obecnie największym zakładem jest Fabryka Przetworów Rybnych „Mieszko”. Działa tu także wiele zakładów rzemieślniczych.
We wsi działają zbudowane w latach 60-tych ubiegłego wieku piekarnia i sklep Gminnej Spółdzielni „Samopomoc Chłopska”, jest też sklep z antykami.
Zaraz po wojnie rozpoczęła działalność szkoła. W 1968 roku przeniosła się do nowego budynku. Przez wiele lat działało we wsi przedszkole zlikwidowane po przemianach w 1989 roku. Obecnie pod patronatem Towarzystwa Przyjaciół Warszkowa działa ognisko przedszkolne.
W wiosce działa świetlica wiejska i zespół wokalny „Wrzosy”, który powstał w 2011 roku z inicjatywy Stowarzyszenia Przyjaciół Warszkowa. Stowarzyszenie powołane zostało 2007 roku. W latach 80-tych w zachodniej części wsi zbudowano osiedle leśne. Przy drodze do Tychowa powstało nowe osiedle domków jednorodzinnych.
W 1998 roku utworzono we wsi parafię, a następnie zbudowano kościół. Kościołami filialnymi parafii w Warszkowie są świątynie we Wrześnicy i Noskowie.
Autor: Jan Sroka
Fundacja „Dziedzictwo” w Sławnie.
Fundacja „Dziedzictwo” powstała w 1991 roku w Sławnie. Jej celem jest szeroko rozumiana ochrona zabytków archeologicznych Ziemi Sławieńskiej, a także ochrona krajobrazu kulturowego, którego częścią jest dziedzictwo archeologiczne.
Strona: archeo.edu.pl